sommario dei post

domenica 4 settembre 2016

§ 247 040916 Gesumina e Giuvanneddu.

Dalla pagina 'Note di dialetto cirotano', una acquaforte cirotana di Quintino Farsetta, e una mia breve chiosa o aggiunta, tanto per scherzare tra amici. Non si tratta, ad ogni modo, solo di scherzo, ché rimane sempre quell'obbiettivo, quanto raggiunto non tocca a me dirlo, di ricordare parole e situazioni dialettali.

Quintino Farsetta:
Gesumina eva na fimmina varcottedda e china 'e faccia. Bona comu u panu.
S'ava bolutu spurar a forza cu Giuvanneddu u stronghilisu. I genti soi u' bolivini, ma idda tosta si ci avia trovata e s'eva volutu spusari a forza.
Giuvanneddu dopp spusatu ha cacciat 'e fora tutti i vizzi. Faciva 'ncuna jurnata appressa i fravicaturi, ma i sordi , emmeci d'i dari a ra mugghiera si jiva a biviva 'nta cantina.
Nu jurnu Gesumina jiva a ra Missa cu nu scoddinu subba a capa,ligatu suttu u gangareddu. 
A mamma 'e Gesumina a sconta e l'addumanna pecchì si cummogghia ra faccia.
Idda : s'ammuccia de chiù .
A mammisa li scippa u scoddinu e vida a figghja ccu ra faccia china 'e bummuni e rascuni.
- Chin è statu ...' Maritita ?. Mo c'u sa paitta.... un ti l'evi 'e pijiari su vacabbunnu.... E mo ti minta puri i mani 'ncodda.. Nui ca t'ami crisciuti comi na rigina...-
E ccussì, tutti i jurni Giuvanneddu , quanni si ricojjiva d'a cantina, trovava na scusa ppe minari a mugghiera.
U patru 'e Gesumina eva na perzuna canusciuta e bona. Eva jutu a dduvi i carbuneri, ma u marasciallo voliva a denuncia. Gesumina quanni jiva dduvi i Carbuneri diciva c'avia sbattuta a faccia a ru stipu.
U patru nu jurnu si trova a caccia ccu certi amici e li cunta ru fattu.
- Mo va finiscia che li scarricu u dibottu 'nta faccia a chiru 'npamu.
I cumpagni 'e caccia evini genti c'aviini i mani quant i paletti 'e ficunniani. - Senza dire nenti a ru patri 'e Gesumina na sira aspettini a Giuvanneddu ca nescia d'a cantina. U pijini e pisu e ru portini a ru mari.
U pijini d'i peri e ru calini 'nta l'acqua e li fani vommicari tuttu i vinu.
Quannu eva bellu lucidu e rifriscati :
- Si nata vota tocca a mugghierta ti mollamu a mari e ti facimi annecari.
Giuvanneddu si ricogghia vagnatu e tuttu lordu pecchì l'eva benuta pur a sciorta d'a paura. Manzu comi nu pecureddu li cerca ri cosi a ra mugghiera ppe piaciri. 
'E tannu Giuvanneddu un ha chiù toccata a mugghiera ccu nu jitu.
A mamma 'e Gesumina, vidennu su canciamentu.
- U Signuru m'ha fatta a grazza. Tantu l'è pregatu...
                                              ...............................................................
Cataldo Antonio Amoruso:
- Gesumì, jam a curcàmini.
- Mo' vegnu, Giuvà... quant abbot a bussula e cummogghju u piattu di pisci ppe' domani.
Gesumina si curca ara banna du maritu, citta citta e riddutta nu pizzulunu... Tra si far cùnchjr 'e palati e dormir ara banna 'e chiru scumunicatu un zapiva cchi scegghjr... o penzica u sapiva ma si vrigognava de l'ammettir.
Giuvanneddu rimana ntisicatu, ccu l'occhj sbarrati, guarda a ntravata e manchi rapa a vucca.
Gesumina un'za cchi penzar... va tro' si fossa mortu, maritima, penza...
Giuvanneddu unn'è mortu, e pur iddu penza, penza a chiru ca l'han ditt aru barru e penza pur ara mugghjera, a senta ca jata a malappena, com na vurpa nta nu ruvettaru ca senta i cani vicini e un sinni po' fujir.
Giuvanneddu penza... penza 'cornutu e mazzijatu!'.
E quasi quasi a Gesumina li manca na bedda scarrica 'e palati... ma no ppe' mancanza 'e rascuni e de' bummuni, sul ppe' un zi sentir 'ntortu du tuttu.

4 commenti:

  1. Delizioso racconto contro la violenza sulle donne reso con un linguaggio fresco e godibile.
    Bravissimo.
    Gradirei sapere se ricorri ad un vocabolario.

    RispondiElimina
  2. Grazie per i complimenti, che giro a Quintino (l'idea e la prima parte dello scritto sono sue). Il vocabolario al quale ricorriamo è... la memoria, anche se, almeno per quel che mi riguarda, le pagine cominciano a sbiadire.

    RispondiElimina
    Risposte
    1. bravissimi entambi. Vi seguo volentieri.

      Elimina
    2. Cataldo ha risposto anche per me. Il vocabolario lo abbiamo in mente. Riproponiamo i termini dialettali per di tramandarli ai posteri, in armonia con l'iniziativa di Cataldo Antonio Amoruso, che io ho abbracciato con entusiasmo

      Elimina